Velayet Davası

Velayet Davası, boşanma, ayrılık veya evlilik dışı doğum gibi durumlarda çocuğun hangi ebeveynin yanında kalacağına ilişkin kararı belirlemek için açılan davadır. Türk Medeni Kanunu (TMK) hükümleri çerçevesinde yürütülür ve çocuğun üstün yararı esas alınır.

🔹 1. Velayet Nedir?

Velayet, çocuğun;

• Bakımı ve eğitimi,
• Temsil edilmesi,
• Malvarlığının yönetilmesi gibi konularda ebeveynin sahip olduğu yasal yetki ve sorumluluktur (TMK md. 335-351).

Evlilik birliği devam ederken velayet anne ve babaya ortaktır.
Boşanma veya ayrılık halinde mahkeme, velayeti anne veya babadan birine verir.

🔹 2. Velayet Davası Ne Zaman Açılır?

👉 Şu durumlarda velayet davası açılabilir:

1. Boşanma davası sırasında: Mahkeme velayeti bu davanın bir parçası olarak karara bağlar.
2. Boşanma sonrası: Velayeti alan ebeveynin artık çocuğa iyi bakamaması, şartların değişmesi gibi nedenlerle velayet değişikliği davası açılabilir.
3. Evlilik dışı çocuk: Velayet kural olarak anneye aittir, baba velayet almak istiyorsa ayrıca dava açmalıdır.
4. Anne veya babanın ölümü ya da gaipliği durumunda.

🔹 3. Kimler Velayet Davası Açabilir?

• Anne ve baba (birbirine karşı),
• Vasi atanmış kişiler,
• Çocuk Koruma Kurumları,
• Savcılık (çocuğun korunması gerekirse),
• 10 yaşını doldurmuş çocuk, görüş bildirme hakkına sahiptir.

🔹 4. Velayet Davasında Hangi Kriterler Dikkate Alınır?

En önemli kriter: Çocuğun üstün yararıdır. Mahkeme şu hususlara bakar:

• Ebeveynin çocukla ilgilenme kapasitesi
• Fiziksel ve duygusal gelişime katkı
• Eğitim ve sağlık olanakları
• Yaş ve cinsiyet durumu
• Çocuğun sosyal çevresi
• Çocuğun yaşı büyükse tercihi
• Kardeşlerin birlikte kalması ilkesi

🧒🏻 Özellikle 0–3 yaşındaki çocukların anneden ayrılması, çok istisnai haller dışında tercih edilmez (Yargıtay içtihatları bu yöndedir).

🔹 5. Velayet Değişikliği Davası

Velayet bir kez verildikten sonra değişmez bir hak değildir. Şu hallerde yeniden dava açılabilir:

• Velayeti alan ebeveynin çocuğa zarar verdiği veya ilgilenmediği durumlar
• Diğer ebeveynin hayat koşullarının önemli ölçüde iyileşmesi
• Çocuğun gelişimi için mevcut düzenin uygun olmaması

🔹 6. Çocuğun Görüş Hakkı ve Uzman Raporları

• 8 yaşından büyük çocukların görüşü alınır.
• 12 yaşını doldurmuş çocukların görüşüne mahkeme önemli derecede değer verir.
• Psikolog, pedagog, sosyal hizmet uzmanı gibi uzman raporları mahkemeye sunulur.
• Gerekirse Aile Mahkemesi uzmanlar eşliğinde çocuğu dinler.

🔹 7. Velayet Davası Nerede Açılır?

• Çocuğun yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi yetkilidir.

🔹 8. Velayet Davasında Avukat Zorunlu mu?

Zorunlu değildir, ancak velayet davaları duygusal ve teknik açıdan karmaşık olabilir. Bu nedenle bir aile hukuku avukatıyla çalışmak genellikle tavsiye edilir.

🔹 9. Velayet Davası Ne Kadar Sürer?

• Davanın karmaşıklığına, uzman raporlarının süresine ve tanık sayısına göre değişir.
• Ortalama olarak 3–12 ay sürebilir.

🔹 10. Velayet Davası Sonucu ve İcra

Velayet kendisine verilmeyen ebeveyn, mahkeme kararı sonrası çocuğu teslim etmezse, icra yoluyla çocuk teslimi talep edilebilir. Zorla teslim de söz konusu olabilir, ancak çocuğun psikolojisi ön plandadır.

İstersen örnek bir velayet davası dilekçesi veya Yargıtay karar özeti de hazırlayabilirim. Bunun yanında spesifik bir olay veya durum üzerinden konuşmak istersen, detay verebilirsin.